Botoks, botulinum toksininden elde edilen saflaştırılmış proteinin enjeksiyonuna dayanan bir medikal estetik prosedürdür. Yaş alma başta olmak üzere çeşitli nedenlere bağlı olarak zaman içinde ortaya çıkan çizgileri ve kırışıklıkları giderme amacıyla sıklıkla botoks tedavisine başvurulur.
18 yaşının üzerinde olan ve genel sağlık durumunda uygulamaya engel bir sorun bulunmayan kişilere botoks yapılabilir. Hamilelik ve emzirme dönemindeki kişilere, Myastenia Gravis gibi belirli nörolojik tıbbi sorunları olan hastalara botoks tedavisi yapılması söz konusu değildir. Botoks yapılacak kişilerin genel sağlık durumları iyi olduğu gibi tedavi edilmek istenen bölgede aktif bir cilt hastalığı bulunmamasına da dikkat edilmelidir. Botoks tedavisinden optimum fayda sağlanması için planlama kişi özelinde yapılmalı, uygulama ise alanında uzman ve deneyimli doktorlar tarafından gerçekleştirilmelidir.
Botoks tıbbın farklı alanlarında uzun yıllardır kullanılmakla birlikte kozmetik amaçlı kullanımı son yıllarda giderek yaygınlaşmaktadır. Enjeksiyon yoluyla uygulanan botoks yöntemi, enjeksiyon bölgesinde bir nörotransmitter olan asetilkolinin sinir hücrelerinden bölgedeki kaslara sinyal göndermesini önler. Bu sayede enjeksiyon bölgesindeki kaslarda zayıflama ya da geçici felç etkisi sağlanır. Tedavisi hedeflenen bölgedeki ince çizgiler ve kırışıklıklar daha az belirgin bir hâle getirilir. Ayrıca, bölgede yeni çizgiler oluşması sürecini yavaşlatmak da mümkün olabilir.
Botoks aslında 1992 yılında Allergan isimli bir ilaç firmasının piyasaya sürdüğü bir ilacın markası olsa da, söz konusu prosedürle özdeşleşmeyi başarmıştır. Bununla birlikte farklı botoks markaları da vardır.
Yaş almaya bağlı olarak yüzde orta ve şiddetli alın ve kaş çatma çizgilerinin, gülme çizgilerinin ve kazayaklarının meydana gelmesi mümkündür. Bu çizgiler görünürlük kazandığında yüzde normalden daha yorgun ve yaşlı bir görünüm belirginlik kazanabilir. Botoks tedavisinin temel amacı; yüzdeki çizgileri ve kırışıklıkları azaltmak, cildi doğal ve pürüzsüz bir görünüme kavuşturmaktır.
Yüzdeki çizgi ve kırışıklıkları gidermeyi hedefleyen botoks tedavisinde, Botulinum toksininin saflaştırılmış hali enjekte edilir ve uygulama bölgesindeki kasların gevşemesi sağlanır. Botulinum toksini teknik olarak sinirlerden bölgedeki kaslara sinyal gönderildiğinde kasın kasılmasını kontrol eden asetilkolin isimli nörotransmitterin salınmasını önler. Tedavisi hedeflenen bölgedeki kasların dinlenme pozisyonuna dönmesi mümkün olur. Kaslar, çeşitli yüz ifadelerini oluşturmak için yumuşak dokuyu ve cildi çektiğinden kaslar gevşetilince cilde daha pürüzsüz bir görünüm kazandırmak mümkün olur.
Botoks enjeksiyonu yaptırmak isteyen kişiler ilk olarak muayene edilir. Tedavi edilmesi istenen bölgedeki sorunun derecesi ve hastanın cilt yapısı değerlendirilir. Kişinin botoks enjeksiyonu için uygun olup olmadığı kararı verilir. Kişi tedaviye uygun bulunduğu takdirde hangi noktalara ve hangi dozlarda botoks enjeksiyonu yapılacağı planlanır.
Botoks enjeksiyonunun ilk adımı; uygulama bölgesi cildinin temizlenmesi, bölgeye tropikal ya da lokal anestezi uygulanmasıdır. Bu sayede enjeksiyon sırasında hasta acı ya da ağrı hissetmez. Uyuşma etkisi sağlandıktan sonra tedavisi hedeflenen bölgedeki ince çizgileri ve kırışıklıkları yumuşatmak için ince uçlu enjektörlerle kişi özelinde belirlenen dozda botoks verilir. Botoks enjeksiyonu ortalama 15 ila 20 dakika içinde tamamlanır. Son derece konforlu ve pratik bir prosedür olan botoks sonrası hastalar günlük yaşamlarına kaldıkları yerden devam edebilir.
Botoks yaptırmak isteyen kişilerin en çok merak ettiği konular arasında, botoksun ne zaman etki edeceği ve etkisinin ne kadar süreceğidir. Botoksun etkisi genellikle enjeksiyonun üzerinden 48 ila 72 saat geçtikten sonra görülmeye başlar. Botoks enjeksiyonu etkisinin maksimuma ulaşması ise genellikle 10 gün içinde söz konusu olur.
Botoks enjeksiyonu yaptırmayı düşünen kişiler botoks zararları hakkında bir miktar endişelense de, unutulmaması gereken kişi özelinde planlanan, alanında uzman ve deneyimli doktorlar tarafından uygulanan botoks enjeksiyonunun herhangi bir zarara neden olmayacağıdır.
Botoks tedavisi uzman ve deneyimli doktorlar tarafından yapıldığında etkili, doğal ve estetik açıdan tatmin edici sonuçlar sağlasa da; nadir olmakla birlikte botoks direnci olarak anılan bir durum nedeniyle botoks enjeksiyonunun etkisi istenildiği düzeyde olmayabilir. Botoks direnci, hastalarda botulinum toksinine karşı antikor oluşması ve enjekte edilen ilacın hızlı bir şekilde metabolize edilmesi kaynaklıdı. Bu durumda, botoks enjeksiyonu çok kısa süreli olarak etki sağlayabilir ya da hiç etki etmeyebilir.
Botoksun tutmamasına neden olan diğer bir etken ise mevcut sorunu gidermek için ihtiyaç duyulan dozun yanlış belirlenmesi ve yetersiz doz enjekte edilmesidir. Botoks enjeksiyonu yüzün anatomik yapısı hakkında kapsamlı bilgiye sahip olmayan, hastanın ihtiyaçlarını ve beklentilerini doğru bir şekilde analiz etmeyen kişiler tarafından uygulandığı takdirde gerek dozaj gerek uygulama hatasından dolayı istenen sonuçlar elde edilemeyebilir.
Tüm bunların yanı sıra botoks şişesi açılıp serum fizyolojik ile seyreltildikten sonra belirli bir süre içinde kullanılmazsa, etkisinin azalması söz konusu olabilir. Botoks enjeksiyonu normal şartlarda kas içerisine yapılmalıdır. Bunun yerine çok yüzeysel ya da çok derine olacak şekilde yapıldığında, tatmin edici sonuçlar alınması söz konusu olmayabilir.
Botoks enjeksiyonu ile elde edilen sonuçlar yaklaşık 4 ila 6 ay süreyle kalıcıdır. Kalıcılık süresi kişi özelinde tedavi edilmek istenen sorunun derecesine, enjekte edilen doza, kullanılan botoks maddesinin kalitesine, kişinin yapısal özelliklerine ve benzer faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Botoks enjeksiyonunun etkisi azalınca tedavinin yenilenmesi mümkündür. Botoks enjeksiyonu düzenli olarak tekrarlandığında uygulama bölgesindeki kaslarda belirgin bir güçsüzleşme etkisi sağlanabilir. Buna bağlı olarak botoks etkisi daha uzun süre kalıcı olur ve botoks enjeksiyonunun daha uzun aralıklarla yinelenmesi yeterli hale gelir.